Hobbit-ak benetakoak ziren!

“Hobbit”  gizakia edo Homo floresiensis-a, orain dela 54 mila urtera arte Flores irlan bizi izan zen gizaki modernoaren leinuko hominido bat da. Baina zer dauka espezie honek guretzako hain kuriosoa dena? Galdera honi erantzuteko ez dugu berreraikitako argazki bat baino ikusi behar. Izan ere, gure espezieko indibiduoekin konparatuta gizaki honen gorputz-tamaina oso txikia da.

Duela oso gutxira arte, espezie honen indibiduo bakar baten fosilak baino ez ziren ezagutzen, eta beraz, giza-patologia posible bat bezala hartu zuten; baina 2014-an, hipotesi hau baztertuta geratu zen. Urte horretan, Mika Puspaningrum zientzilariak beste indibiduo baten molar bat aurkitu zuen lehenbiziko aztarnategitik 50 kilometrotara eta horrela, patologia batez hitz egiten ari ez zirela ziurtatu ahal izan zuten.

Aurkitu diren azken fosilak beste hominido batzuen fosilekin konparatu dira, eta berriki plazaraturiko artikuluetako batean, lortutako hagin txikien fosilak Homo sapiens-enarekin eta Homo floresiensis-enarekin bakarrik direla konparagarriak ikusi da. Gizaki modernoaren barreiapena Asiako kontinentean zehar fosil hauen jatorria baino beranduago eman zen, eta beraz, espezie honen jatorria azaltzeko bi hipotesi planteatu dira.

Fosilen datazioa dela eta, Afrikatik irten zen Homo erectus-aren ondorengo espezie bat izan zitekeen, irletan bizi diren espezie askoren eredu ebolutiboa jarraituz, haren tamaina gutxitu zuena. Bestalde, H. habilis hominidoaren ahizpa-espeziea izan zitekeela uste da, haren historia ebolutiboan zehar momenturen baten Afrikatik irten zelarik.

Nolanahi ere, Homo floresiensis-a espezie ezberdin bat zela argi geratu da, eta horrela, fikzioan ikusi ditugun Hobbit-en ideia ez da guztiz irreala.

Neandertal gor, herren eta besamotzaren biziraupena

Homo neanderthalensis espeziea duela 230000-28000 urte Europan bizi izan zen homininia da, eta gure espezieraren, hots, Homo sapiens anatomikoki modernoaren (HSAM) garaikidea zen.

Homo neanderthalensis ar baten itxuraren berreraiketa

Pleistozenoko bizimoduari aurre egitea ez zen lan erraza espezie honentzat: neandertalak ehiztari-bilatzaile nomadak ziren, eta hainbat faktoreren eraginari biziraun behar zioten, hala nola, klimari, garai hartan eman zen tenperatura aldaketari zehazki, harraparitzari, eta HSAM-ek zekartzaten patogeno arrotzek eragindako gaixotasunei. Seguruenik, ikuspegi darwinista batetik, horrelako egoera batean hoberen moldatutako indibiduoek baino ez zuten biziraungo, eta indibiduo hauen genotipo “onuragarriak” izango ziren belaunaldi batetik bestera maiztasun handienaz transmitituko zirenak.

Arrazoi horiengatik preseski, guztiz harrigarria da 1957-an, Irak-en egin zen 40 urteko eta desgaitasun ugariko indibiduo neandertal baten aurkikuntza. 50 mila urteko datazioa ezarri diote ikerlariek, eta bere hezur-aztarnetan dauden anomaliei, dagozkien arazo edo gaixotasunak atxikitu dizkiete.

Lehenbizi behatu zutena, kanpo-belarriaren hezurdura izan zen, eta duela gutxi baieztatu dute horren eraginez guztiz gorra izango zela indibiduo ar hau. Gorra izatea desabantaila itzela izango zen garai hartan, zentzumen garrantzitsuenetarikoa delako entzumena ehiztari-bizimodua daramaten populazioentzat.

Entzumen-hodiaren hezurdura erakusten duten kranioaren aztarnak

Gorra izatea gutxi ez balitz, eskuineko humeroaren anormaltasuna ikusi daiteke beheko irudietan. Badirudi horrelako kurbadura batek besamotz utziko zuela neandertala.

A eta C: eskuineko humeroaren bistak

Eskapulak, sorbaldek eta eskuineko klabikulak ere morfologia ez-ohikoa erakusten dutela ikusi daiteke. Egindako analisien arabera, eskuineko klabikulan dauden sintomek, indibiduo horrek osteomielitisa pairatzen zuela iradokitzen du (hezur-muinaren edo hezurren infekzioa).

A: ezkerreko klabikula normala
 B: osteomielitisa daukan eskumako klabikula

Beheko gorputz-adarretan ere ikusi daitezke arazoak: femurra eta oinetako metatartsianoak aztertuta, herrena zela baieztatu daiteke, eta horrez gain, pelbiseko arrastoek aditzera ematen dute hezurretako gaixotasun larria zeukala.

Arazo guzti horiek ikusita, nola liteke posible hain denbora luzean desgaitasun guzti horiekin biziraun izana? Ez dago froga nabarmenik galdera honi erantzuteko, baina seguruenik, bere taldekoen laguntza eta babesari esker biziraun zuen adin heldura arte.


Iturriak: 

Artikulu originala

Sci news

Antzinako beringiarrak

Duela 11500 urteko genomak orain arte ezezaguna izan den populazio amerikar zaharrena ematen du ezagutzera. 

Duela egun batzuk argitaratu da Nature aldizkarian hau baieztatzen duen berria, eta informazio plazaratu berri honek, Mundu Berriko lehen populazioei buruzko informazio garrantzitsua jakitera eman du.
Bering itsasoak, Ipar Amerikako (Alaska) eta Eurasiako (Siberia) lurraldeak batzen ditu, eta duela 25000 urte inguru, izoztu egin zen itsaso hau, tenperatura globalaren jaitsieraren eraginez; horrela, Beringia bezala ezagutzen den eskualdea eratu zen, Lurraren historian bigarren aldiz, eta hain zuzen ere, “lur-zubi” honen bidez gertatu zen Pleistozenoan Eurasiako gizateria arkaikoaren migrazioa Ameriketarantz. Hauxe da orain arte eduki dugun informazio bakarra, ez baita migratu zu(t)en populazio horren edo horien kopurua jakin, ez eta migrazio ostean gertatutarikoak ere.

Beringia eskualdea egon zen azken aldia duela 11000 urte inguru izan zen

Potter eta kideek Alaskan aurkitu zituzten bi umeren arrastoek, zenbait puntu argitu ditzakete. Bi eme gazte hauek estuki erlazionatuta zeudela ikusi dute, seguruenik lehen mailako lehengusiñak ziren, eta Upward Sun River-en (USR) topatu zituzten haien aztarnak, duela 11.5 mila urteko datazioa daukatelarik.

Upward Sun River, Alaska; beringiar arkaikoen kanpamentua

Hauen genomatik USR1 genea sekuentziatu ostean, zera ikusi da: gaurko amerikar natiboen genomatik oso hurbil dagoela, baina esanguratsuki ezberdina dela orain arte aurkitutako beste amerikar natiboen arrastoengandik. Beraz, gene honek, orain arte ezezaguna izan den populazio beringiar arkaiko bat errepresentatzen du.

Datu honen argitan, ikerlariek proposatzen dute, migrazio lehentiarrago bat egon zela, eta beringiarrak eta gainerako populazio amerikar natiboak, duela 36 mila urte Alaskara migratu zuen Homo-aren ondorengoak direla. Dirudienez, gene-fluxuak (Eurasiarren eta Amerikarren aleloen arteko fluxua), 25 mila urte inguru iraun zuen; tarte horren barruan, amerikar natiboena duela 25-20 mila urteko tartean eman zen, eta beringiarren adarrean, duela 22-18.1 mila urte. Ikerlariek diotenez, beringiar arkaikoen populazio hori, amerikar natiboek ordezkatuko zuten gene-fluxua eman ondoren.

Iturriak:
Nature aldizkariko berria (originala)
Sci news